|
|
1394/6/19 پنجشنبه
فسا در ۱۴۵ کیلومتری جنوب شیراز واقع در استان فارس می باشد. شهرستان فسا بین 53 درجه و 19 دقیقه تا 54 درجه و 15 دقیقة طول شرقی و 28 درجه و31 دقیقه تا 29 درجه و 24 دقیقه ی عرض شمالی واقع شده است. مرکز این شهرستان، شهر فسا است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۹۲٫۹۴۶ نفر بوده است. این شهرستان با شهرستانهای داراب، جهرم، استهبان، زرین دشت و شیراز همسایه است. این شهر دارای یک واحد دانشکده پزشکی و یک واحد دانشگاه آزاد اسلامی و یک واحد دانشگاه پیام نور است.
شهرستان فسا در جنوب شرقی استان فارس و درمنطقه ای نسبتاً کوهستانی قرار گرفته است. مرکز این شهرستان، شهر فسا است. بیشتر روستاهای این شهرستان نیز بر این بلندی ها واقع شده اند.فقط نواحی جنوب شرقی و شمال غربی تا حدودی مسطح هستند. در کتیبه ها و سنگ نوشته های پرسپولیس از فسا با نام «پشی یا» یا «بشی » یاد شده است. عثمان بن ابی العسا در سال 23 ه.ق. این شهر را فتح کرد. در جریان قرن چهارم ه.ق. فسا دومین شهر مهم استان دارابگرد محسوب می شد و وسعت آن با شیراز برابری می کرد.گفته شده که تاریخ فسا حداقل به زمان هخامنشیان برمی گردد که در آن زمان نام این شهر پسه یا پسا بوده که بعد از حمه اعراب به فسا تبدیل می‌‌شود (در آن زمان پسا یکی از توابع داراب بوده است و داراب یکی از ایالت های پنج گانه پارس بوده است). فسا از نظر کشاورزی شهری پررونق بوده و از نظر تولید گندم و ذرت رتبه دوم (رتبه یک شهرستان داراب) کشور ایران را داراست. قرار گرفتن در مسیرهای اصلی بندرعباس و کرمان به شیراز، این شهر را از یک موقعیت استراتژیکی برخوردار کرده است. زرتشت خورگان که استاد مزدک بوده است از اهالی این شهر است که سالها در بیزانس (روم شرقی) بسر می‌‌برد و در آنجا با کتب فلسفی یونانی از جمله جمهوریت افلاطون آشنایی پیدا کرد و تحت تأثیر اندیشه مدینه فاضله افلاطون قرار گرفت. افکار زرتشت خورگان که بیشتر جنبه اقتصادی و اجتماعی داشت، توسط شاگردانش مزدک به جامعة ایرانی معرفی شد. میگویند بانی اصلی آیین مزدکی مردی زردشت نام از اهل فسا بود و به نوعی مانویت دعوت میکرد مخالف کیش رسمی مانوی. این مرد دعوت خود را در روم ظاهر کرد و سپس به ایران سفر کرد و به دعوت پرداخت. در روم این شخص به نام«بوندس»معروف بوده است. پس نتیجه این می‌‌شود که فرقه مورد بحث ما یکی از شعب مانویه بوده که قرب دو قرن قبل از مزدک در کشور روم تأسیس یافته و مؤسس آن یکنفر ایرانی زردشت نام پسر " خورگان " از مردم " پسا " بوده است. از اشارات مندرجه در کتب عربی چنین مستفاد می‌‌شود که زردشت (فسائی) پیشوایی بوده که دعوت او فقط جنبه نظری داشته است، اما مزدک که مرد عمل بوده و به قول طبری در نزد طبقه عامه خلیفه زردشت به شمار میآمده است، رفته رفته نام مؤسس اصلی را تحت الشعاع قرار داد و در همان عهد خود، فرقه را به اسم مزدکیه مشهور نمود . این شهر اکنون دارای چهار بخش میباشد.بخش مرکزی,شیبکوه،نوبندگان و ششده وقره بلاغ از بخشهای این شهرستان میباشند. از شخصیت های بزرگ عصر گذشته این شهر می توان به روزبهان بقلی فسایی اشاره نمود.
شهر فسا یا پسا یکی از شهرهای آباد دوره هخامنشیان به شمار می آمده است. در الواح گلی بدست آمده از تخت جمشید این شهر تحت عنوان پسا معرفی گردیده است که در دوره اسلام و با حمله اعراب به ایران نام آن به فسا تغییر نام داد. در فارسنامه ناصری جلد دوم به این تغییر نام اشاره شده و در این کتاب پسا در لغت به معنی بس یعنی کفایت کرد وبسیار که نشان از آبادی این منطقه می باشد آورده شده است. در بنای شهر عقاید متفاوتی وجود دارد در کتاب نزهه القلوب بنای فسا را به طهمورث دیو بند نسبت می دهند که بعد از تخریب بوسیله گشتاسب بن الهراسب کیانی تجدید عمارت شده و نبیره اش بهرام بن اسفندیار کار آن را به اتمام می رساند. شکل اولیه شهر بصورت مثلث بوده و به حجاج بن یوسف ثقفی نسبت داده می شود. وی اتابک چاولی را مامور به آبادانی شهر می نماید که خندقی عمیق گرداگرد آن احداث می کند و در میان آن تعدادی بنا و عمارت از خشت خام و گل بنا می کرده و بعد از تخریب قلعه و برج تلی بزرگ از خاک باقی می ماند که به تل باستانی ضحاک مشهور می گردد که تا کنون اشیاء و ظروف سفالین و لعابدار با ارزشی در این ارتباط کشف شده است.
پیشینة باستانی شهرستان فسا بر اساس منابع نوشتاری به دوران اساطیری ( پیشدادیان – کیانیان ) و برپایة آثار و اشیاء بدست آمده از کاوشهای باستان شناسی به دوران پیش از تاریخ (عهد حجر) و هزاره های سوم تا چهارم قبل از میلاد باز می گردد . ابزار و وسایل زندگی ( گرز ، تبر، کارد و پیکانهای سنگی ) یا سفالینه های منقـّش بسیار ارزشمند و اشیایی که به نام توشه های رستاخیزی از قبور مردگان پیش از تاریخ از مناطق گلیان ، تل ضحاک و خنب آتشکده بدست آمده نشانــگر آن است که قبل از ورود آریائیها به این دیار ، افـرادی صاحب فکر و مدنیت در آن می زیسته اند .
باستان شناسان و شرق شناسانی مانند فریدون تولّلی و پیر دو یرو شجی معتقدند : تپه های گلیان فسا می تواند حـّد شرقی تمـّدن شوش باشد و به دلیل شباهت های بسیار بین نقوش سفالینه های این منطقه با سایر تمدنها ، باید این مطلب را پذیرفت که تمام این نواحی دارای تمـّدن مشترکی بوده و مراکز باستانی شوش و شهر سوخته سیستان از طریق این منطقه با هم ارتباط می یافتند. . به عبارت دیگر مسیر ارتباطی تمدنهای جنوب شرقی و جنوب غربی ایران از حوزه تمدنی موجود در شهرستان فسا می گذشته است .
تمدن وفرهنگ کهن فسا با گذراز قرنها ودر ادامه حیات خود با سلسله هخامنشیان پیوند می یابد. درزمان آنان شهر فسا و نواحی اطرافش پررونق و آبـاد بوده چنانکه مطابق الـواح گلی تخت جمشیــد « ارتخما » مسؤول آبادانی آن دیار مزد 150 کارگری که در بشــی یــا (فســا) و کبرپیش (خفــر) کار می کردند از خــزانه دار کـل پارس « راتی بیندا» خواسته است . یا ‹‹دومیرو شجی›› از باستان شناسان خارجی معتقداست که نقش حملة شیر به غزال که در روی سفال سرخ فام فسا (با قدمت 6000 ساله،) طراحی گردیده در واقع مرحلــه ی ابتدایی نقش برجستـه ی شیر و گاو عهد هخامنشی ( مهر وماه )در تخت جمشید است.
علاوه بر اینها پرفسور اوپر (( فرانسوی ))ضمن بررسی کتیبه بیستون و بر اساس سلسله تحقیقاتی که انجام داد، فسا را مرکز قیام سمردیز دوم و…در عهد داریوش می داندکه همگی این بیانات ازجایگاه شایسته فسا و فساییان درآن زمان حکایت می کند.
|
|